6728 sayılı Yatırım Ortamının İyileştirilmesi Amacıyla Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun, 09.08.2016 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanmış ve bazı maddeleri hariç olmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girmiştir.

6728 sayılı Kanun m.63 ile 5941 sayılı Çek Kanunu m.5 değiştirilmiştir. Çek Kanunu’nun 5. maddesinde; karşılıksız çekte ceza sorumluluğuna, çek hesabı açma ve çek düzenleme yasağına yer verilmiştir. Çek Kanunu’nun eski 5. maddesinde, başvuru mercii cumhuriyet başsavcılıkları olarak gösterilmekte iken, 6728 sayılı Kanun m.63 ile yapılan değişiklikle şikayet mercii icra mahkemeleri olarak kabul edilmiştir.

6728 sayılı Kanun m.63 yayımı tarihinde yürürlüğe girdiğinden, 09.08.2016 tarihi itibariyle icra mahkemeleri başvuruları kabul etmeye başlamıştır.

6728 sayılı Kanun m.62’de ise; Çek Kanunu m.3/6'da geçen “cumhuriyet baÅŸsavcılığına talepte” ibaresinin “icra mahkemesine ÅŸikayette” olarak deÄŸiÅŸtirilmiÅŸ ve Çek Kanunu m.3’e tartışma konumuzla ilgisi bulunmayan 10. fıkranın eklenmiÅŸtir. 6728 sayılı Kanun m.62’ye göre;

“5941 sayılı Kanunun 3 üncü maddesinin altıncı fıkrasında yer alan cumhuriyet baÅŸsavcılığına talepte ibaresi, icra mahkemesine ÅŸikayette ÅŸeklinde deÄŸiÅŸtirilmiÅŸ ve maddeye aÅŸağıdaki fıkra eklenmiÅŸtir.   

(10) Lehine karekodlu çek düzenlenen lehdar, teslim aldığı çeki Türk Ticaret Kanununun 780 inci maddesinin üçüncü fıkrasında belirtilen sisteme kaydeder. Karekodlu çekin sisteme kaydedildiği tarihten sonra çek düzenleyen tüzel kişinin temsilcilerinde meydana gelen değişiklikler, çek hesabı sahibi tüzel kişinin sorumluluğunu ortadan kaldırmaz”.

6728 sayılı Kanun hükümlerinin yürürlüğünü düzenleyen m.76/1-f’de ise, â€œf) 62 nci maddesi 31/12/2017 tarihinde”denilerek, Kanunun 62. maddesinin 31.12.2017 tarihinde yürürlüğe gireceÄŸi düzenlenmiÅŸtir. Çek Kanunu m.5’de yapılan ve icra mahkemelerini görevli kılan deÄŸiÅŸikliÄŸin 09.08.2016 tarihi itibariyle yürürlüğe girmesine raÄŸmen, Çek Kanunu m.3/6’da yapılan deÄŸiÅŸikliÄŸin 31.12.2017 tarihinde yürürlüğe gireceÄŸi ÅŸeklinde bir düzenlemeye yer verilmesi, cumhuriyet baÅŸsavcılıklarının görevinin devam edip etmeyeceÄŸi ve icra mahkemelerinin hangi tarihten itibaren görevli sayılacakları konusunda tenakuza sebebiyet vermiÅŸtir.

Kanun koyucu 6728 sayılı Kanun m.62’nin yürürlük tarihini belirlerken, meydana gelecek çelişkiyi dikkate almamıştır. Kanaatimizce; 6728 sayılı Kanun m.62’nin tümünün yürürlüğünün 31.12.2017’ye bırakılmaması, mutlaka gerekli ise sadece Çek Kanunu m.3’e eklenen 10. fıkra yönünden yürürlük tarihinin 31.12.2017 olarak belirlenmesi ve Çek Kanunu m.3/6’da yapılan değişikliğin derhal yürürlüğe girmesinin öngörülmesi halinde bu sorun yaşanmayacaktı.

Özetle; bir yandan Çek Kanunu m.5 deÄŸiÅŸtirilip derhal yürürlüğe koyularak, savcılık yerine icra mahkemesinin görevi baÅŸlatılmış, diÄŸer yandan hatalı ÅŸekilde icra mahkemesine ÅŸikayetin 31.12.2017'den geçerli olacağı algısına neden olabilecek bir düzenleme yapılmıştır. Esasında; Çek Kanunu m.3/6'da geçen "cumhuriyet baÅŸsavcılığına talepte" ibaresinin "icra mahkemelerine ÅŸikayette" ÅŸeklinde deÄŸiÅŸtirilmesi, Çek Kanunu m.5'de yapılan deÄŸiÅŸikliÄŸin doÄŸal bir sonucu olup, m.3/6'yı m.5'e uygun hale getirmek amacına dayanmaktadır. Ancak Çek Kanunu m.3'de deÄŸiÅŸiklik yapan 6728 sayılı Kanun m.62'de, hem Çek Kanunu m.3/6'da deÄŸiÅŸiklik yapılması ve hem de aynı maddeye 10. fıkra eklenmesi öngörüldüğünden ve yürürlük konusunda iki deÄŸiÅŸikliÄŸi ayıran bir düzenleme yerine doÄŸrudan 62. maddenin 31.12.2017 tarihinde yürürlüğe gireceÄŸi belirtildiÄŸinden, ÅŸu an hangi merciin görevli olduÄŸu konusunda tereddüt yaÅŸanmasını mümkün kılmaktadır. Bizce; karşılık çekte ceza sorumluluÄŸunun dayanağı, karşılıksız çek suçu ve cezası ile baÅŸvuru merciinin düzenlendiÄŸi Çek Kanunu m.5 olduÄŸundan hareketle, icra mahkemelerinin görevinin 09.08.2016 tarihi itibariyle baÅŸladığı kabul edilmelidir.

Bu noktada gündeme gelebilecek diÄŸer bir sorunun da tartışılması gerekmektedir. Çek Kanunu m.3/6'da; çekin kısmen ödenmesi halinde ödemeyi yapan bankanın çek fotokopisini hamile vereceÄŸi, hamilin bu fotokopi ile icra takibi yapabileceÄŸi ve bu fotokopiyi, ispat aracı olarak kullanabileceÄŸi ve ÅŸikayette bulunacağı icra mahkemesine (eski düzenlemeye göre savcılığa) sunabileceÄŸi belirtilmektedir. "Ä°cra mahkemesine ÅŸikayette" ibaresinin 6728 sayılı Kanun m.62'de öngörüldüğü ve bu maddenin yürürlüğünün 31.12.2017 tarihine bırakıldığı gerekçesiyle, bu tarihe kadar çek fotokopisi ile icra mahkemesine  baÅŸvurulamayacağına dair bir sonuca ulaÅŸmak, 6728 sayılı Kanun m.63 ile deÄŸiÅŸik Çek Kanunu m.5'e aykırı olacaktır. Çek ÅŸikayetlerini düzenleyen esas madde Çek Kanunu 5. madde olup, Çek Kanunu m.3/6'da yapılan deÄŸiÅŸiklik, 5. maddeye lafız olarak uygunluÄŸun saÄŸlanmasından ibarettir.

Sonuç olarak; Ã‡ek Kanunu’nda, icra mahkemelerinin görevinin 31.12.2017 tarihinden itibaren baÅŸlayacağına dair bir hüküm bulunmamaktadır. Aksine, Çek Kanunu m.5’de deÄŸiÅŸiklik yaparak icra mahkemelerini görevli kılan 6728 sayılı Kanun m.63 yayımlandığı tarih itibariyle yürürlüğe girmiÅŸtir.

6728 sayılı Kanunun 31.12.2017 tarihinde yürürlüğe gireceÄŸi öngörülen 62. maddesi ile Çek Kanunu m.3/6’da yapılan deÄŸiÅŸiklik ise, fıkra hükmünün Çek Kanunu m.5’e uygun hale getirilmesinden ibarettir. Kanun koyucunun, 6728 sayılı Kanunun 62. maddesinde öngördüğü “Çek Kanunu m.3/6’da deÄŸiÅŸiklik yapılması” ve “aynı maddeye 10. fıkranın eklenmesi” hususlarını birbirinden ayırmaksızın, 62. maddenin yürürlüğünü 31.12.2017’ye bırakması hata olup, bu hatanın Çek Kanunu m.5’e aykırı ÅŸekilde yorumlanması ve icra mahkemelerinin görevinin 31.12.2017’de baÅŸlayacağının kabulü mümkün deÄŸildir. Tekrar belirtmek isteriz ki, çek ÅŸikayetlerinde görevli merci ve karşılıksız çek eyleminin yaptırımı Çek Kanunu m.5’de gösterilmiÅŸ olup, bu madde de 09.08.2016 tarihi itibariyle yürürlüğe girmiÅŸtir.